در شماره پیشین فصلنامه آفاق راجع به رابطه عقل و دین سخن گفتیم. از آنجا که جهان اسلام به صورت کلی و جامعه اسلامی افغانستان به صورت خاص با چالشهای متعددی مواجه است که از نگاه نگارنده راه برون رفت از آن تقویت عقلانیت در کنار دین و به تعبیر بهتر دینداری عقلانی است، مناسب به نظر آمد که در این حوزه سخن بیشتری گفته شود.
از این رو شماره پیش رو و چند شماره بعدی آفاق نیز به این مقوله اختصاص یافته است، بدان امید که نسل فرهیخته کشور ما به عنوان جلوداران و رهبران اصلاح و تحول فرهنگی و اجتماعی توجه بیشتری به این مقوله داشته باشند و نقطههای عزیمت اصلاح و تغییر بیش از پیش روشنتر و شفافتر گردد.
در این سرمقاله از جایگاه عقل در نگاه دین سخن میگویم. در این راستا به سه پرسش میپردازم: نخست اینکه حقیقتاً و بدون مبالغه و گزافهگویی، جایگاه عقل در نگاه دین و نصوص دینی کجاست؟ آیا عاملی بیرون از دین و کمک کننده به آن است؟ یا بالاتر از آن بخشی از ارزشهای دین است؟ یا فراتر از آن مبنا و زیربنای دین است؟
پرسش دوم این است که آیا ما حقیقتاً به آن جایگاهی که دین و متون دینی برای عقل قائل است، باور داریم و در عمل بدان معتقدیم یا خیر؟
سوم اینکه امروزه نیاز زمان و زمین ما راجع به بهرهگیری از عنصر عقلانیت در زندگی چیست؟ کدام ساحت از ساحات زندگی ما اولویت اول دارد که پیش از هر جای دیگر در پرتو عقلانیت سامان یابد؟
در این شماره با این مقالات در خدمت شما خوبان هستیم:
کارکرد و جايگاه عقل در اسلام/محمدصادق عادلي/35 – 17
رابطه عقل و دين/دکتر سید عبدالحمید معصومي/47 – 36
همخواني مباني عقل و دين/محمد محقق بلخي/ 62 – 48
رابطه دینداری و خردورزي/عبدالحسين نوري/ 80 – 63
نگاهي به سازوکار معرفت در مکتب تفکيک/محمدحسين صادقي/ 106 – 81
راهي به سوي بهشت/ادوارد عمر موآد/ ترجمه: معصومه انصاري/ 127 – 107
همياري تعبد و تعقل در شکلگیری تمدن اسلامي / سيد ابراهيم سجادي/178 – 155