حادثه عاشورا با چنين ويژگيها ناميرا گشت و توانست از محدوديتها و مرزهاي زماني، مكاني، مذهبي و ديني بگذرد و وجدان بيدار انسان را در قلمرو گسترده و متنوع تحت تأثير قرار دهد. نگاه كوتاه به ادبيات مكتوب شكلگرفته پيرامون اين رخداد بينظير در فرهنگ بشري و به زبانهاي مخلتف به شمول ادبيات تاريخي، تحليلها، شعر، مرثيه، نوحه و… و نيز ظهور آئينهاي گوناگون عزاداري، در كنار تنوع ديني، سني، فكري و جنسيتي مخاطبان و شيفتگان عاشورا، گوياي عظمت بيمانند اين حادثه است. حضور بيست و پنج ميليوني كنگره بزرگ اربعين از هشتاد كشور جهان و اديان و مذاهب مختلف در كربلا و برگزاري بزرگترين و صلحآميزترين و انساني ترين آئين ديني جهان، گوشهاي از نفوذ فزاينده امام و نهضت بزرگ عاشورا در دل انسانهاست. اين نفوذ و گيرايي، در حيطه احساسات، تحليل و نگارش يا برگزاري مراسم، باقي نمانده و نميماند و پيوسته الهامبخش جريانهاي فكري و نهضتهاي عدالتطلبانه و ظلمستيز و ستمسوز در درازاي تاريخ بوده و خواهد بود. تأمل به همين پيامدها و آثار- در كنار پاداش معنوي- است كه تأكيدات ائمه معصومين(ع) بر زندهنگه داري ياد اين رخداد و احياي عزاداري عاشورا را تفسير ميكند.
با اينهمه ميان عظمت اين حادثه و ظرفيتهاي انساني و اسلامي آن از يكسو و نتايجي كه بايد از بزرگداشت پيوسته آن بدست آيد، تناسبي نيست. اين پديده معلول دو علت مهم است. از يكسو گذشت بيش از هزار و سيصد و هفتاد سال از اين حادثه و عبور آن از دل فرهنگها، زبانها و جوامع مختلف، گاه وصلههاي ناهمگون و ناسازگار بر قامت آن آويخته و چهرة اصلي آن را در پس حجابها نهان ساخته است و از سوي ديگر با عنايت به غلبه داشتن جنبه عاطفي اين حادثه در ميان توده مردم، فرهيختگان نيز در مطالعه پيوسته اين رخداد و بهرهگيري از سازوكار خرد در معرفي دقيق مباني، اهداف و ظرفيت هاي اين نهضت و آسيبشناسي مدام عزاداريهاي آن، كوتاهي كردهاند. اين امر موجب گشته است كه گاه عزاداريهاي حسيني، در مسيري قرار گيرد كه با فلسفة نهضت عاشورا و اهداف والاي انساني و اسلامي آن نسازد و يا بخش مهمي از جوامع انساني و اسلامي را از بهرهگيري آن محروم گردند.
در این شماره میخوانید:
آسیبشناسی عزاداری امام حسین (ع)/ محمدحسین صادقی / ۴۷ – ۹
بایستههای عزاداری امام حسین(ع) در اندیشه آیت الله سیدمحمدحسین فضل الله / محمدجمعه امینی /۷۷ – ۴۸
حادثه عاشورا در نگاه برجستگان اهل سنت/ محمدرسول محقق /۱۰۶ – ۷۸
آثار عاطفی عزاداری اهلبیت(ع)/ محمدصادق عادلی / ۱۳۱ – ۱۰۷
نگاه کوتاه به منبع شناسی تاریخ امام حسین (ع)/ عبدالحکیم کاظمی/۱۶۱-۱۳۲